Αυστραλία: Ιστορική απαγόρευση κοινωνικών δικτύων σε ανηλίκους κάτω των 16

Η Αυστραλία εισήλθε σε αχαρτογράφητα νερά, καθώς έγινε η πρώτη χώρα που απαγορεύει τη χρήση κοινωνικών δικτύων για άτομα κάτω των 16 ετών. Το μέτρο, που τέθηκε σε ισχύ τα μεσάνυχτα της Τετάρτης, αναδιαμόρφωσε σε μια στιγμή την ψηφιακή ζωή σχεδόν ενός εκατομμυρίου παιδιών και άνοιξε έντονη διεθνή συζήτηση για το πόσο μπορεί – ή πρέπει – να επεμβαίνει ένα κράτος στον ψηφιακό χώρο.

Δέκα από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες παγκοσμίως, όπως TikTok, YouTube, Instagram και Facebook, υποχρεώνονται πλέον να εμποδίζουν την πρόσβαση σε ανηλίκους ή να αντιμετωπίσουν πρόστιμα έως και 49,5 εκατομμύρια αυστραλιανά δολάρια. Η νέα νομοθεσία παρακολουθείται στενά από κυβερνήσεις παγκοσμίως, καθώς πολλοί αναζητούν τρόπους να προστατεύσουν τους νέους από ψευδείς ειδήσεις, διαδικτυακή παρενόχληση και επιβλαβή πρότυπα εικόνας σώματος.

Ο Πρωθυπουργός Anthony Albanese χαρακτήρισε τη μέρα ως σημαντική νίκη για τις οικογένειες, τονίζοντας ότι η χώρα αντιδρά επιτέλους σε κινδύνους που τα παραδοσιακά συστήματα προστασίας δεν μπορούν πλέον να αντιμετωπίσουν. Κάλεσε τους έφηβους να αξιοποιήσουν τον ελεύθερο χρόνο του καλοκαιριού για να αναπτύξουν ενδιαφέροντα πέρα από τις οθόνες.

Οι αντιδράσεις των παιδιών ήταν μικτές. Η 14χρονη Claire Ni δήλωσε πως παραμένει ουδέτερη απέναντι στην αλλαγή. Η 15χρονη Luna Dizon, παρότι διατηρεί ακόμη πρόσβαση στους λογαριασμούς της, ανησυχεί για τον «πολιτισμικό σοκ» που θα ακολουθήσει. Παρά ταύτα, πιστεύει ότι οι νέοι τελικά θα προσαρμοστούν.

Ήδη όμως η απαγόρευση αφήνει έντονο αποτύπωμα: το TikTok απενεργοποίησε περίπου 200.000 λογαριασμούς μέσα σε λίγες ώρες, ενώ πολλοί ανήλικοι δημοσίευσαν αποχαιρετιστήρια μηνύματα με το hashtag “see you when I’m 16”.

Η απαγόρευση έρχεται μετά από έναν χρόνο έντονης συζήτησης για το αν μια χώρα μπορεί πραγματικά να αποκόψει παιδιά από πλατφόρμες που έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας. Τώρα, άλλες χώρες αντιμετωπίζουν την Αυστραλία ως δοκιμαστικό πρότυπο για πιθανή εφαρμογή παρόμοιων μέτρων.

Κεντρικό ρόλο παίζει η eSafety Commissioner Julie Inman Grant, η οποία δηλώνει ότι πολλοί γονείς στις ΗΠΑ ζητούν αντίστοιχες παρεμβάσεις. Θεωρεί ότι η κοινωνική ανησυχία για την ασφάλεια των παιδιών έχει ξεπεράσει την τεχνολογική αδράνεια των εταιρειών.

Οι πλατφόρμες υποχρεώνονται πλέον να εφαρμόζουν τεχνικές όπως εκτίμηση ηλικίας μέσω συμπεριφοράς ή selfie, καθώς και ενδεχόμενο έλεγχο εγγράφων ταυτότητας. Αν και ατελής, πρόκειται για την πιο αποφασιστική προσπάθεια ηλικιακού φιλτραρίσματος σε μεγάλη κλίμακα.

Υπάρχουν όμως και φόβοι για παρενέργειες. Η 14χρονη Annie Wang επισημαίνει ότι για παιδιά που αντλούν στήριξη από διαδικτυακές κοινότητες – ιδιαίτερα LGBTQ νέους ή άτομα με εξειδικευμένα ενδιαφέροντα – η απαγόρευση μπορεί να εντείνει την απομόνωση. Για μερικούς, τα κοινωνικά δίκτυα λειτουργούν ως χώροι ανακούφισης και έκφρασης· η απώλειά τους ίσως επιβαρύνει την ψυχική τους υγεία.

Σε κάθε περίπτωση, η Αυστραλία άνοιξε μια παγκόσμια συζήτηση: ποια είναι η σωστή ηλικία για την είσοδο στον ψηφιακό κόσμο – και ποιος πρέπει να το αποφασίζει;