Οι άνθρωποι παραλίγο να εξαφανιστούν πριν από 100.000 χρόνια

Σύμφωνα με τους ερευνητές που χρησιμοποίησαν ένα υπολογιστικό μοντέλο για να διαπιστώσουν μια σοβαρή πληθυσμιακή συμφόρηση στις αρχές του Πλειστόκαινου πριν από 100.000 χρόνια, η ανθρωπότητα αγωνίστηκε να υπάρξει κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου.

Μεταξύ 813.000 και 930.000 ετών πριν, ένα πρώιμο ανθρώπινο είδος βίωσε μια στενωπό που το μείωσε σε λιγότερα από 1.300 άτομα αναπαραγωγής. Το πρόβλημα συνεχίστηκε για 117.000 χρόνια και αντιστοιχεί σε μια χρονολογική ασυμφωνία στα αρχεία απολιθωμάτων των πρώτων ανθρώπων της Αφρικής και της Ευρασίας καθ' όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Το Science μόλις δημοσίευσε τη μελέτη της ομάδας για το bottleneck.

Οι πληθυσμιακές συμφορήσεις συμβαίνουν όταν ολόκληρος ο πληθυσμός ενός είδους μειώνεται δραστικά, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τη γενική μείωση της γενετικής ποικιλίας σε όλο το είδος. Η υγεία του πληθυσμού μπορεί να υποφέρει ως αποτέλεσμα της απώλειας γενετικής ποικιλίας. Η κλωνοποίηση και η επεξεργασία γονιδίων έχουν καταστήσει δυνατό για τους βιομηχανικούς να δημιουργήσουν τεχνητά γενετική ποικιλία σε ζωικούς πληθυσμούς.

Ωστόσο, η συμφόρηση πληθυσμών δεν αποτελεί απαραίτητα πρόβλημα για τους πληθυσμούς. Πάρτε, για παράδειγμα, το άπτερο, άγονο kkp της Νέας Ζηλανδίας ή το σοβαρά απειλούμενο με εξαφάνιση δελφίνι vaquita, τα οποία αντιμετωπίζουν περισσότερους κινδύνους από τους κινδύνους που προκαλούνται από τον άνθρωπο και την ανθρωπότητα στο σύνολό της παρά από τις περιορισμένες γενετικές δεξαμενές. Τώρα φαίνεται ότι μια ανάλογη εκκαθάριση του πληθυσμού μπορεί να έχει θέσει σε κίνδυνο ένα προγονικό ανθρώπινο είδος.

Προκειμένου να εξετάσει 3.154 σύγχρονα γονιδιώματα από 10 αφρικανικές και 40 μη αφρικανικές ομάδες, η πρόσφατη ομάδα μελέτης δημιούργησε μια μέθοδο που ονομάστηκε γρήγορη διαδικασία συγχώνευσης απειροστού χρόνου (FitCoal). Σε καθεμία από τις 10 αφρικανικές κοινότητες, οι επιστήμονες ανακάλυψαν αποδείξεις για μια "σοβαρή πληθυσμιακή συμφόρηση" που "έφερε τον προγονικό ανθρώπινο πληθυσμό κοντά στην εξαφάνιση", σύμφωνα με την έκθεσή τους. Η ομάδα υποδηλώνει ότι οι κλιματικές αλλαγές μπορεί να προκάλεσαν τη συμφόρηση.

Το έργο συζητήθηκε σε άρθρο της Perspectives που έγραψαν ο Chris Stringer, παλαιοανθρωπολόγος στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, και ο Nick Ashton, αρχαιολόγος στο Βρετανικό Μουσείο.

"Ό,τι κι αν προκάλεσε το προτεινόμενο bottleneck μπορεί να είχε περιορισμένες επιπτώσεις στους ανθρώπινους πληθυσμούς εκτός της γενεαλογίας του H. sapiens, ή οι επιπτώσεις του ήταν βραχύβιες", έγραψαν οι Ashton και Stringer. "Αυτό σημαίνει επίσης ότι η αιτία του bottleneck ήταν απίθανο να ήταν ένα σημαντικό περιβαλλοντικό γεγονός, όπως η σοβαρή παγκόσμια ψύξη, επειδή αυτό θα έπρεπε να έχει ευρείες επιπτώσεις. Παρ' όλα αυτά, η προκλητική μελέτη των Hu et al. φέρνει στο επίκεντρο την ευπάθεια των πρώιμων ανθρώπινων πληθυσμών, με το συμπέρασμα ότι η εξελικτική μας καταγωγή σχεδόν εξαλείφθηκε"

Δεδομένου ότι το είδος μας, ο Homo sapiens, δεν εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα απολιθώματα πριν από περίπου 300.000 χρόνια, η προβλεπόμενη πληθυσμιακή συμφόρηση θα είχε αντίκτυπο στους προγόνους μας. Τα απολιθώματα του Homo heidelbergensis, τα οποία προέρχονται από την εποχή της συμφόρησης, η οποία διήρκεσε από 950.000 έως 650.000 χρόνια πριν, είναι από τα λίγα που προέρχονται από την Αφρική, σημειώνουν οι ερευνητές. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το bottleneck "ενδεχομένως σηματοδοτεί ένα γεγονός εξειδίκευσης που οδήγησε στην εμφάνιση του [τελευταίου κοινού προγόνου] που μοιράζονται οι Ντενίσοβαν, οι Νεάντερταλ και οι σύγχρονοι άνθρωποι".

Αν και άλλες μελέτες δείχνουν ότι ο τελευταίος κοινός πρόγονος έζησε νωρίτερα, οι Stringer και Ashton επισημαίνουν ότι αν το bottleneck συνέβη με τη σοβαρότητα που προβλέπουν οι ερευνητές, μπορεί να είχε βαθύ αντίκτυπο στην εξέλιξη της ζωής.

Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι αρχαίοι ανθρώπινοι πληθυσμοί μετανάστευσαν σε όλο τον κόσμο και διασταυρώθηκαν με άλλους πληθυσμούς, συμπεριλαμβανομένων άλλων ειδών ανθρωποειδών, γίνεται όλο και πιο εύκολη χάρη στη γενετική μοντελοποίηση.

Για παράδειγμα, οι πληθυσμιακές στενώσεις στην πιο πρόσφατη ιστορία έχουν παράσχει ενδείξεις για το πώς συγκεκριμένες ομάδες επηρεάστηκαν από τις κλιματικές αλλαγές. Η εξάπλωση της ανθρωπότητας σε όλο τον κόσμο μπορεί να γίνει καλύτερα κατανοητή συγκρίνοντας το αρχαίο DNA με το σημερινό DNA από διάφορους πολιτισμούς.